تکلیف امروز طلاب علوم دینی و جوانان فعال در حوزه تحقیق و پژوهش در راستای عملی نمودن بیانیه گام دوم انقلاب/ وظایف امروز روحانیت و حوزه‌های علمیه

باران شمال: حجت الاسلام عالی مشاور استاندار مازندران و استاد حوزه و دانشگاه در گفت وگویی  اختصاصی با روزنامه کرانه شمال به تکلیف امروز طلاب علوم دینی و جوانان فعال در حوزه تحقیق و پژوهش در راستای عملی نمودن بیانیه گام دوم انقلاب بر محور “وظایف امروز روحانیت و حوزه‌های علمیه” پرداخت که به نظرتان می رسد.

امروز به صراحت و قاطعانه می‌توان گفت که جز در یک برهه محدود و کوتاه در صدر اسلام هیچ وقت اسلام به میزان دوره انقلاب اسلامی هم صاحب تریبون نبوده و هم این همه دشمن در مقابلش گارد نگرفته بودند و به عبارتی امروز همه کفر در برابر همه اسلام قرار گرفته و قطعاً سنگین‌ترین وظیفه به عهده علما و طلاب علوم دینی است که سربازان خط مقدم دفاع از دین و احکام دینی و به طبع نظام دینی هستند و لذا همواره باید در شناخت وظیفه خود احساس تکلیف و سپس این حس تکلیف مدارانه خود را جزئی از وظیفه بندگی بدانیم تا با تمام توان در حمایت از نظام و حاکمیت دینی وارد صحنه شده باشیم.

فراگیری علم و دانش در همه فرهنگ‌ها، اقوام، کشورها و ادیان مبارک و مقدس تلقی می‌گردد. ولیکن توجه اسلام و جوایز و وعده‌های داده شده و جایگاه عالم در مستندات روایی وجود مقدسین معصومین علیه السلام بی‌نظیر است و این اهمیت و حساسیت بسیار عظیم مرتبط با مقصد و مقصود از علم آموزی دارد که در راستای بیداری انسان‌ها (باماموریت همه انبیا) و کسب توفیق در بندگی (اطاعت از اوامر الهی و ما خلقت الجن والانس الا لیعبدون) و سایل شقوق مرتبط آن یعنی:

• دستیابی به شناخت اصولی اصول دینی که پایه‌های اصلی تحکیم مبانی اعتقادی افراد می‌باشد.
• مبارزه و خنثی سازی تهدیدات شیطانی با توجه به نقشه‌ها و مدل‌ اجرایی امروزی آن.
• چاره جویی با توجه به نیازها و مطالبات و چالش‌های امروز

موارد مرقومه فوق کف باور و نگاه حداقلی همه شهروندان بوده اگرچه در عمل و اجرا شاید توجه و حساسیت لازم را به موقع نداشته باشد وسایلی از قبیل: جوانی، اشتغاللات خاص، بسنده نمودن به دانستنی‌های دیروز، خلاصه شدن در معلومات علمی و فقهی رد و بدل شده در حلقه مرتبطین روزانه و… احساس نیاز حقیقی را از آنان سلب نموده است. ولیکن حوزه‌های علمیه و به طبع طلاب علوم دینی مامور و موظف و مکلف هستند به عمل مکمل:

• فراگیری علوم پایه فقهی اصولی
• شناسایی جامعه و شهروندان و نیازهای فقهی آنان
• تلاش در جمع آوری و تامین پاسخ و تعیین و تبیین وظیفه مکلف و مقلد در موضوعات مبتلا به و مورد مطالبه
• واکسینه نمودن جامعه در راستای حجمه های فرهنگی و اعتقادی و شبهاتی که  اصول و مسلمات دینی را هدف می‌گیرند
• هدایت جامعه به پذیرش سبک زندگی اسلامی

و لذا از آنجایی که در دنیای امروز انسان‌ها تنها اصل ثابت متغیر بودن دائمی اوضاع است ما نیز نیازمند به یک حرکت جامع و کامل و سریع و به روز می‌باشیم تا بتوانیم همه پرسش‌های احتمالی در حوزه دینی و دیانت را به عنوان یک مطالبه عقلی و منطقی برجسته نماییم و سپس با پاسخ به آن راه برای اجرای مناسب فراهم نماییم که در چنین شرایطی نیازمند به حوزه‌های علمیه فعال و هوشیار و مطلع با طلبه‌های ورزیده و عالم و مرتبط با بدنه جامعه و مصلح به عدم و مطلع از حوادث و وقایع روز، شناخت از چهره‌هاف جریانات، اهداف و…  بتوانیم پاسدار ارزش‌های الهی و سربازان دین مبین اسلام باشیم و در ادامه ابعاد مختلف ضرورت وضعفها را در این ارتباط مورد بحث و بررسی خواهیم داشت .

مقاصد الشریعه در شرح شهید اول

• افعال و تکالیف خداوند البته معطوف به اغراض و مقاصدی است.
• ارجاع اغراض الهی به خداوند قبیح است و محال است که غرض شارح قبیح باشد.
• پس ناگزیر باید غرض از احکام شرعی به مکلف بازگردد.
• این غرض یا معطوف به جلب نفع مکلف است یا دفع ضرر از مکلف.
• هر یک از نفع و ضرر یا منسوب به دنیاست یا منسوب به آخرت.
• پس احکام شرعی خالی از حداقل یکی از مقاصد و اغراض فوق الذکر نمی‌باشد.

الف: هر حکم شرعی که غرض اهم آن آخرت است اعم از جلب منفعت یا دفع ضرر اخروی عبادت (یا کفارات) خوانده می‌شود.

ب: هر حکم شرعی که قرض اهم آن، جلب نفع و رفع ضرر دنیاست، معاملات برنامند. جلب نفع و دفع ضرر یا با الصالح است یا طبعی:( وسایل جلب نفع و دفع ضرر) است.

شهید اول، نظامات سیاسی را از جمله وسایلی تلقی می‌کند که مصالحی طبیعی دارند و احکام آنها تابعی از حفظ مصالح خمسه است .

*ضروریات خمسه

۱-  حفظ نفس به وسیله قصاص یا دیه یا دفاع

۲- حفظ دین با جهاد و قتل مرتد

۳-  حفظ عقل با تحریم مسکرات و حد آنها

۴- حفظ نسب با تحریم زنا و دیگر احکام مربوطه به خانواده

۵-حفظ مال با تحریم غصب و سرقت و خیانت و راهزنی و…

شهید در ادامه مصالح خمسه هر آنچه را که به نوعی وسیله جلب مصلحت و دفع مفسده در اجتماع انسانی است داخل در احکام شریعت تلقی کرده و امامت ، سیاست و حکومت را ذیل این امور تحلیل می‌کند. القواعد والفوائد صفحه ۳۱ تا ۳۸

فصل مشترک حکومت و اجتهاد

برخلاف حکومت‌های غیر دینی که اصل را بر اراده مردم قرار دادند در نظام دینی (اسلامی) اصل بر هدایت مردم بوده و لذا احکام موظف است راه و دلایل صحت آن برنامه و تقویم چگونه زیستن استدلالات عقلی آن و هر آنچه که باعث رشد و تعالی فرد می‌شود را بیان و اعلام نماید . همچنین موانع دستیابی و اجرای آن را برطرف یا حسب مورد شناسایی و معرفی نماید تا هر روز شاهد تربیت افراد صالح و مقدر شدن بر امورات شهروندان باشیم و در این بین وظیفه بلکه تکلیف کشف راه؛ رفتار و عمل و عکس‌العمل به عهده مجتهد می‌باشد تا از درون و متن و محتوای دینی (آیات  نورانی قرآن کریم و سیره عملی معصومین علیه السلام) استخراج نماید و در اختیار حاکمیت دینی قرار دهد.

آنجا که مصداقی معین و کاملاً مرتبط کشف نگردید و جمله مجتهدین بر یک شیوه و یا موضع واحد متفق نگردیدند و سندی محکم بر نظریه خود ندارند، مورد واگذاری می‌شود به راس حکومت یعنی (ولایت فقیه) تا در چهارچوب شناخت بلکه اشراف فقهی خود نزدیک‌ترین حکم به احکام شارع مقدس را با بهره‌گیری از توان و تنفذ استنباطی خود معلوم و اعلام فرماید، لذا بر اساس  فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْها حکومت با حاکمیت دینی از طریق نظارت و مدیریت رهبری اسلامی و با مشاورین آگاه و مطلع از چهارچوب‌های فقهی در امورات مبتلا به جامعه امروز با رعایت اقتضائات زمانی و مکانی که وظیفه اصلی جایگاه افراد قرار گرفته در اجتهاد می‌باشد اعمال سرپرستی و هدایت می‌نماید .

بنابراین نیازهای حکومتی در دو بعد تعاملات مردم با حکومت و وظیفه حکومت در قبال شهروندان از قانون تا سیاست گذاری و برنامه‌ریزی و اجرا و …توسط مجدهدین در فقه تحقیق و استخراج شود تا اینکه مزه حاکمیت دینی در همه ابعاد توسط موافقین و مخالفین در جامعه چشیده گردد وظیفه ثانویه مجتهدین در حوزه حاکمیت دینی نظارت بر اجرای دقیق دستورات مصوب می‌باشد که در سطوح عالی توسط خبرگان و در سطح پایین‌تر توسط سایر افراد و شخصیت‌های روحانی که در سازمان‌ها،نهاد‌ها و شهرها

ضرورت نظام نظارت از باب اجتهاد

• اطمینان از فهم مجریان و مکلفین و برداشت واحد از احکام
• شناخت نیازهای روز و فراهم نمودن بستر چاره جویی و تفقه در آن
• شناسایی موانع موجود در مسیر اجرای احکام الهی اعم از موانع فیزیکی علمی قانونی و …
• ایجاد برجک‌های دیده‌بانی برای کشف موانع و مشکلات، تهدیدات، تهاجمات و نیازهای احتمالی سال‌های آتی(آینده پژوهی) با عنایت به سمت و سوی جهان تکنولوژی و…
• تفهیم فرمان ولایت و رهبری به سایرین (در حوزه مسئولیت و اختیار)

و اما رسالت امروز حوزه‌های علمیه

• پاسخ به نیازهای فقهی امروز جامعه جهانی (الاسلام یعلم و لا یعلی علیه فطرت اله الی فطر الناس علیها)
• پاسخ به نیازهای تاریخی (اعم از اسلام و سایر ادیان و حوادث مرتبط )علم الرجال و درایت الحدیث و افشای اسرائیلیات و برجسته نمودن جعلیات
• برقراری انس با قرآن در گروه‌های سنی کودک، نوجوانان، جوانان میانسال و پیران.هر کس در هر شرایطی و منصب و مقامی سبک زندگی شخصی و شغلی خود را با استمداد از قرآن و آیات نورانی ترسیم و تبیین نماید.
• ارائه استدلالات منطقی در حوزه احکام عبادی و اصول اعتقادات چرا نماز صبح در طلوع فجر و چرا بیداری تا پایان بین الطلوعین (هرمون رشد اندروفین)
• حلقه واسط رهبری و مردم در چهارچوب منویات ولی امر مسلمین ( سبک زندگی اخلاقی، سیاسی، اقتصادی و…)
• نظارت بر نظام آموزشی مدارس و دانشگاه‌ها در راستای آشنایی دقیق فراگیران با معارف دینی
• نظارت بر مجموعه عملکرد و مراودات داخلی و بیرونی سازمان‌های وابسته و منتسب به حکومت به منظور اصلاح رویه‌ها روند امور رفتارها و سرویس دهی اداری، تکریم ارباب رجوع، تعیین و اخذ حقوق قانونی دولت، رعایت و تامین حقوق شهروندی و … برابر مقررات اسلامی حسب آیات نورانی قرآن و مستندات روایی
• اطلاع رسانی از اخبار ایران و جهان، خصوصاً در حوزه انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران و اصلاح نظام اطلاع رسانی در مناطق حضور
• شناسایی تخلفات اخلاقی و شرعی اعم از بی ‌مبالاتی افراد تا رفتارهای غیر شرعی و چاره اندیشی در اتاق فکر حوزه و یا شوراهای فنی موضوع
• ایجاد انطباق همه عمل و عکس‌العمل جامعه اعم از ملت دولت با چارچوب‌های فقهی اسلام
• وارد نمودن علوم اسلامی در زندگی روزمره مردم (تاریخ، تفسیر، منطق، فلسفه، هندسه، نجوم، اخلاق، احکام، اصول)
• مخاطب قرار دادن همه افراد در همه سنین در موضوعات دشمن شناسی خصوصا در معرفی جبهه اومانیسم
• ضرورت وجود حکومت دینی
• فلسفه و ضرورت سرپرستی حاکمیت ولی فقیه
• تعیین و تبیین و تبلیغ جایگاه و ماموریت‌های حوزه‌های علمیه
• تشریح سیر مراحل انقلاب اسلامی تا جامعه اسلامی
• تشریح و همکاری در روند عبور از بیداری اسلامی تا بیداری انسانی و تا حاکمیت جهانی
• اطاع رسانی از علل پیدایش گروهک های تکفیری و اهداف و مقصود آنان
• مانور تبلیغی و ترویجی در بیان فلسفه احکام و تکالیف شرعی
• معرفی اسلام‌های جعلی همراه با  ریشه‌ها و وابستگی ها و مصادیق قابل لمس در امروز جامعه

تبیین فرایند تحقیق اهداف انقلاب اسلامی در فرمایشات مقام معظم رهبری حفظ الله

مرحله اول: انقلاب اسلامی

مرحله دوم: نظام اسلامی

مرحله سوم: دولت اسلامی

مرحله چهارم: جامعه – کشور اسلامی

مرحله پنجم: امت اسلامی معنای شعار دولت اسلامی این است که ما می‌خواهیم اعمال فردی، رفتار با مردم، رفتار بین خودمان، رفتار با نظام‌های بین‌المللی و نظام سلطه امروز جهانی را به معیارها و ضوابط اسلامی نزدیک‌تر کنیم.

 ویژگی‌های دولت اسلامی

۱-دولت اسلامی ای که بتواند مقاصدی را که ملت ایران و انقلاب عظیم آنها داشت تامین کند دولتی است که در آن رشوه نباشد فساد اداری نباشد ویژه خواری نباشد کم کاری نباشد بی‌اعتنایی به مردم نباشد میل به اشرافی‌گری نباشد حیف و میل بیت المال نباشد و دیگر چیزهایی که در یک دولت اسلامی لازم است.

این نظام اسلامی فقط شکل نیست محتوایی دارد یعنی کارهایی باید در واقعیت زندگی مردم انجام بگیرد باید به سمت زندگی علوی برویم …

باید روح زندگی علوی یعنی عدالت، تقوا، پارسایی، پاکدامنی، بی‌پروایی در راه خدا و میل به شوق به مجاهدت در راه خدا را در خودمان زنده کنیم باید به سمت این‌ها برویم این اساس کار ما است در آن صورت کارآمدی جمهوری اسلامی هم مضاعف خواهد شد چون مشکل اساسی  ای که ممکن است برای نظام اسلامی پیش بیاید کارآمدی در نگاه جهانی است بگویند آیا توانستند این کار را بکنند توانستند آن کار را بکنند؟ اگر ما قدم به قدم تحول درونی خود را جدی بگیریم و پیش ببریم و پایبندی خود را به ارزش‌ها و اصول خود عملاً نشان دهیم کارایی و توفیقات ما هم بیشتر خواهد شد قوای مقننه و قضاییه و مجریه و مسئولان گوناگون ما باید بتوانند تا حد قابل قبولی خود را با این قالب‌ها و معیارهای دینی و اخلاقی اسلامی تطبیق دهند.

 شاخص‌های ارزیابی حوزه‌های علمیه (خط سیر تربیت و تعلیم در مقایسه با قبل از انقلاب)

۱-میزان آگاهانه قرار داشتن در مسیر حضرت امام ره و از مواضع ایشان دفاع نمودن

۲- پیروی تکلیف مدارانه از ولایت فقیه

۳-اعتقاد عملی به حکومت جهانی و ایجاد آمادگی در راستای برپایی آن

۴- آشنایی و قدرت تحلیل پدیده‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و …

۵-اعتقاد عملی به امر معروف و نهی از منکر، تولا و تبرا در دو حوزه جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی.