ولادت حضرت زهرا (س) روز مادر گرامی باد

باران شمال – بیستم جمادی‌الثانی هر سال ، روزی پر از خاطره و معنویت است؛ خاطراتی شیرین از مادران مهربان، فرزندان با محبت و همسران با وفا.

این روز به یُمن زاد روز بانوی نمونه‌ اسلام ، فاطمه زهرا (س) ، روز مادر نام گرفته است. بانویی که گل سرسبد تمام بانوان عالم است؛ تنها زنی که پدرش معصوم ، شوهرش معصوم و خودش نیز معصوم بوده و پیامبر گرامی اسلام (ص) به او لقب «اُم ابیها» داده است، یعنی زنی که برای پدرش هم‌چون مادر بود.

زندگی و سیره‌ی حضرت زهرا (س) به قدری آموزنده و جذاب است که هر زن آزاده‌ای در جهان، او را چونان قدیسه‌ای تحسین می‌کند؛ زنی که تولدش از دامن خدیجه کبری، همسر پیامبر گرامی اسلام (ص) و در کانون نخستین خانواده‌ی اسلامی با نغمه‌های آسمانی و تسبیح قدسیان همراه شد و شب میلادش را عرشیان به بانگ تکبیر و تسبیح جشن گرفتند و خداوند لقب «کوثر» به او عطا کرد. زیرا وی سرچشمه‌ی تمام خوبی‌های جهان است.

تولد این بانوی گران‌قدر به ابتکار بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، امام خمینی (ره) «روز زن و روز مادر» نام گرفت: اگر روزی باید روز زن یا روز مادر باشد، چه روزی والاتر و افتخارآمیزتر از روز ولادت با سعادت فاطمه زهرا (س) است؛ زنی که افتخار خاندان وحی است و، چون خورشیدی بر تارک اسلام عزیز می‌درخشد.

تولد حضرت فاطمه سلام الله علی‌ها

مادر، زیباترین موجود عالَم هستیحضرت فاطمه زهرا (س) در نزد مسلمانان برترین و والامقام‌ترین بانوی جهان در تمام قرون و اعصار می‌باشد. از القاب حضرت فاطمه (س) می‌توان به زهرا، صدیقه، طاهره، راضیه، مرضیه، مبارکه، بتول و… اشاره کرد.

حضرت فاطمه (س)، دختر حضرت محمد (ص) و خدیجه دختر خویلد است که در روز ۲۰ جمادی الثانی در مکه به دنیا آمد. درباره سال تولد حضرت زهرا (س) اختلاف نظر وجود دارد (بین ۵ سال پیش از آغاز پیامبری محمد یا ۲ سال پس از آن)، اما نظر دیگر سال ۶۰۵ میلادی یا ۵ سال پیش از آغاز دعوت محمد (ص) است.

القاب حضرت زهرا (س)

زهرا، صدیقه، طاهره، راضیه، مرضیه، مبارکه، بتول و …، از جمله القابی هستند که محدثان اسلامی، برای حضرت فاطمه (س)، دختر پیغمبر نوشته اند. از بین القاب حضرت فاطمه (س) لقب زهرا از شهرت بیشتری برخوردار است و گاه با او همراه می‌آید (فاطمه زهرا) و یا بصورت ترکیب عربی (فاطمهُ الزَّهراء). در واقع لقب زهرا از هر جهت برازنده این بانوست. حضرت فاطمه زهرا (س) چهره درخشان زن مسلمان، فروغ تابناک (تابان) معرفت و نمونه روشن پرهیزگاری و خداپرستی است.

چگونگی ولادت حضرت زهرا (س)

مادر، زیباترین موجود عالَم هستیدر مورد چگونگی تولد حضرت فاطمه زهرا سلام الله علی‌ها اشاره می‌کنیم به حدیث مفضل از کتاب ارزشمند امالی شیخ صدوق که ماجرای ولادت حضرت فاطمه (س) را به صورت دقیق از زبان امام صادق علیه السلام نقل می‌نماید و ما را از بقیه سخن‌ها و تواریخ بی نیاز می‌گرداند:

هنگامی که خدیجه با رسول خدا صلی الله علیه و آله ازدواج کرد، زنان مکه از وی کناره گیری کرده، رفت و آمد خود را با او قطع نمودند. خدیجه از این جهت غمگین شد تا، چون فاطمه را حامله شد این جنین در شکم با خدیجه سخن می‌گفت و خدیجه را دلداری می‌داد.
چندی از این ماجرا گذشت تا هنگام تولد فاطمه (س) شد. خدیجه کسی را به نزد زنان قریش فرستاد و از آن‌ها خواست تا به خانه او آیند و هنگام ولادت فاطمه (س) او را کمک دهند. ولی زنان برای خدیجه پیغام دادند که تو به سخن ما گوش نکردی و با یتیم ابوطالب که مالی نداشت ازدواج کردی، ما نیز به کمک تو نخواهیم آمد.
خدیجه از این پیغام غمگین شد و در حال غم و اندوه به سر می‌برد که به ناگاه چهار زن گندمگون بلند قامت را که همچون زنان بنی هاشم بودند، مشاهده کرد که بر وی وارد شدند. خدیجه از دیدن ایشان نگران شد. اما یکی از آن چهار زن به سخن آمده، گفت:‌ای خدیجه نترس و محزون مباش که پروردگار تو ما را فرستاده و ما خواهران تو هستیم. من ساره همسر ابراهیم خلیل هستم و این آسیه دختر مزاحم (همسر فرعون) است که همدم تو در بهشت خواهد بود و آن دیگر مریم دختر عمران و چهارمی کلثوم دختر موسی بن عمران است. خدای تعالی ما را فرستاد تا در وضع حمل به تو کمک دهیم.
یکی از آن‌ها طرف راست خدیجه و یکی طرف چپ او و دیگری روبروی او و چهارمی پشت سر او نشستند. در آن حال فاطمه (س) متولد شد در حالتی که پاک و پاکیزه بود. چون روی زمین قرار گرفت، چنان نوری از او فروتابید که تمام خانه‌ها را نور داد و در مشرق و مغرب زمین جایی نماند مگر این که همه را روشن کرد و در آنجا تابید.
در آن حال ده حورالعین وارد شدند که در دست هر یک از آن‌ها تشت و ابریق بهشتی بود که در آن ابریق‌ها آب کوثر بود و به آن زنی دادند که روبروی خدیجه نشسته بود. پس زهرا (س) را با آب کوثر شست و شو داد و دو جامه سفید بیرون آورد که از شیر سفیدتر و از مشک و عنبر خوشبوتر بود. زهرا را به یکی از آن‌ها پیچید و دیگری را مقنعه او قرار داد. پس حضرت به سخن درآمد و شهادت داد به رسالت پدر بزرگوار خود سیّد انبیاء و شوهر خود سیّد اوصیاء و فرزندان خود:
أشهد أن لا اله الّا اللَّه و أن أبی رسول اللَّه سیّد الانبیاء و أنّ بعلی سیّد الاوصیاء و ولدی ساده الاسباط.
شهادت می‌دهم به یگانگی خدا و این که پدرم رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله آقای پیامبران است و شهادت می‌دهم به این که شوهرم سرور جانشینان و دو فرزندم سرور فرزندان هستند.
پس به هر یک از آن زن‌ها سلام کرد و نام هر یک از آن‌ها را بر زبان جاری کرد و زنان به روی او خندیدند و بشارت دادند و حورالعین نیز یکدیگر را بشارت دادند و بعضی از اهل آسمان بعضی دیگر را به ولایت آن معظمه مژده دادند و در آسمان، نوری ظاهر شد که هرگز مانند آن را ندیده بودند.
زن‌ها به خدیجه گفتند:‌ای خدیجه! این مولود را بگیر در حالتی که پاک و پاکیزه و فرخنده و برکت داده شده است در او و در نسل او. پس خدیجه او را گرفت در حالتی که خوشحال بود و سینه در دهان او گذارد و شیر جاری شد.

نامگذاری

مادر، زیباترین موجود عالَم هستیروایات فراوان حکایت از آن دارند که نام آسمانی «فاطمه» از سوی خداوند متعال برای دختر رسول الله انتخاب شد و حضرت محمّد صلی الله علیه و آله و سلم بر این اساس نام او را فاطمه نهاد تا همه بدانند او از بدی‌ها برکنار است، شیعیان راستین او در پناهش از آتش جهنّم محفوظ می‌مانند، به سبب او، طمع دشمنان اسلام از وراثت پیامبر (ص) قطع می‌شود و دانش همراه شیر به او ارزانی می‌گردد.

جبرییل به من گفت: خداوند می‌فرماید این سیب را بخور. وقتی سیب را پاره کردم، نوری از آن برخاست که من ترسیدم.
جبرییل پرسید:, چرا نمی‌خوری؟ بخور و نترس. این نور کسی است که نام او در آسمان منصوره است و در زمین فاطمه. من از علّت آن پرسیدم، گفت:، چون در زمین شیعیانش را از آتش جهنم و دشمنانش را از محبت خود قطع کرده و در آسمان دوستداران خود را یاری می‌کند. چنان که خدا می‌فرماید:, یومئذٍ یفرح المؤمنون، بنصرالله ینصره من یشاء. شد.»

بر پیامبر صلی الله علیه و آله القاء شد. حضرت می‌فرماید: «وقتی حضرت «سیده النساء» متولّد شد خداوند فرشته‌ای را فرستاد، او بر زبان پیامبر صلی الله علیه و آله جاری گردانید که آن حضرت را فاطمه بنامد. پس به فاطمه خطاب کرد که: تو را به علم بریدم از جهل و تو را بریدم از حائض شدن….» و او نام دخترش را فاطمه گذاشت.

ازدواج با علی علیه السلام

مادر، زیباترین موجود عالَم هستیدر این دوره که سال سوم هجری دانسته اند پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با ام سلمه ازدواج کرد و سرپرستی و تربیت فاطمه (س) را به او سپرد، ولی فاطمه نوری الهی بود که خود به دیگران نور می‌بخشید، ام سلمه می‌گوید: «به خدا قسم من از او ادب می‌آموختم و او را نیازی به آموختن آداب از من نبود و همه چیز را بهتر از من و دیگران می‌دانست.»

فاطمه و زندگی مشترک

همان گونه که ازدواج فاطمه و علی بر پایه ملاک‌های انسانی و کمالات آسمانی شکل گرفت، ادامه و قوام زندگی آن دو نیز خود حکایت از ایثار و گذشت و فداکاری و خداجویی آن دو دارد.

در این بخش به برخی از ارزش‌ها در زندگی مشترک حضرت زهرا (س) اشاره می‌کنیم:
۱ ـ رضایت شوهر
امیرمؤمنان علیه السلام می‌فرمود: تا فاطمه زنده بود کاری نکردم که او را به خشم آورد و بر هیچ کاری او را مجبور نکردم. او نیز هیچ گاه مرا به خشم نیاورد و در هیچ کاری از من نافرمانی نکرد. به راستی هر وقت به او نظر می‌کردم، غم و اندوهم برطرف می‌شد.
۲ ـ تقسیم کار
حضرت علی علیه السلام و فاطمه (س) نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آمدند و تقاضا کردند کار‌های خانه و زندگی را برای هریک معین کند. حضرت، کار‌های داخلی منزل را برای فاطمه (س) و بیرون از خانه را برای علی علیه السلام تعیین کرد. حضرت فاطمه (س) فرمود: «فقط خدا می‌داند که من چه قدر خوشحالم از این که رسول خدا مرا مأمور به کار‌هایی نکرد که فقط از عهده مردان بر می‌آید.» در عمل نیز چنین شد.
امام صادق می‌فرمود: «رسم این بود که علی آب و هیزم می‌آورد و فاطمه آرد آسیاب می‌کرد….»
۳ ـ ساده زیستی
سلمان از ملاحظه لباس‌های ساده و کم قیمت و کهنه زهرا (س) تعجب کرد.
حضرت زهرا علیهاالسلام به نزد رسول خدا رفت و فرمود: «یا رسول الله! سلمان از لباس من تعجّب کرده است. سوگند به خدایی که تو را به حق مبعوث کرد، من و علی پنج سال است که چیزی نداریم به جز پوست قوچی که روز‌ها شترمان روی آن علف می‌خورد و شب آن را فرش خود می‌کنیم و نیز بالش ما چرمی است که اطرافش از لیف خرما درست شده است.»
و، اما سلمان خود می‌گوید:
«روزی حضرت فاطمه زهرا (س) را دیدم که چادری وصله دار و ساده بر سر دارد. در شگفت ماندم و گفتم: عجبا! دختران پادشاه ایران و قیصر روم به کرسی‌های طلایی می‌نشینند و پارچه‌های زربفت به تن می‌کنند و این دختر رسول خداست که نه چادر‌های گران قیمت بر سر دارد و نه لباس‌های زیبا. فاطمه در جوابم فرمود:
,‌ای سلمان! خدای بزرگ لباس‌های زینتی و تخت‌های طلایی را برای ما در روز قیامت ذخیره کرده است.»،
۴ ـ تحمل سختی کار
روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله به خانه حضرت فاطمه آمد، او را دید که لباسی از پشم شتر دارد و با دست آسیاب را می‌گرداند و در همان حال فرزند خود را شیر می‌دهد. پیامبر صلی الله علیه و آله با دیدن این وضع، متأثر شد و گریست و فرمود: «ای دخترگرامی امروز تلخی‌های دنیا را برای شیرینی‌های آخرت بچش.
فاطمه فرمود:, یا رسول الله! حمد می‌کنم خدا را بر نعمت هایش و شکر می‌کنم بر کرامت هایش. آن گاه این آیه نازل شد. «و لسوف یعطیک ربّک فترضی» حق تعالی در قیامت آن قدر به تو خواهد داد که راضی شوی.

اُمّ اَبی‌ها

اُمّ اَبی‌ها کنیه حضرت فاطمه (س)، به معنای «مادرِ پدر خویش». بنابر روایات، پیامبر اکرم (ص)، دخترش را ام ابی‌ها می‌خوانده است. امام صادق (ع) از پدرش امام باقر (ع) نقل کرده است، ام ابی‌ها کنیه حضرت زهرا (س) بوده است.
درباره وجه نامگذاری فاطمه (س) به ام ابیها، موارد زیر بیان شده است:
آیت الله مظاهری از مراجع تقلید شیعه، معتقد است همانطور که پیامبر اسلام (ص) خود را مدیون مادرش آمنه می‌دانست، خود را مدیون دخترش فاطمه (س) نیز می‌دانست. از این‌رو، آن حضرت به فاطمه (س)، لقب أم ابی‌ها داد.
گفته شده از آنجا که رفتار پیامبر (ص) نسبت به دخترش، همانند رفتار فرزند نسبت به مادر بود و رفتار فاطمه (س) با پدرش نیز همچون رفتار مادر با فرزند بود، به فاطمه (س)، ام ابی‌ها گفته شده است؛ چنانکه نقل شده است پیامبر (ص) دست فاطمه (س) را می‌بوسید، هنگام سفر آخرین نفر از او خداحافظی می‌کرد و پس از بازگشت از سفر نیز فقط به دیدار او می‌رفت. در مقابل، فاطمه (س) نیز همچون مادر به پیامبر (ص) محبت می‌ورزید، از او نگهداری می‌کرد و زخم‌ها و درد و رنج‌هایش را درمان می‌کرد.
مادر هر چیزی، اصل و ریشه آن است مانند ام الکتاب و ام القری (مکه). ممکن است مراد پیامبر (ص) از این کنیه، این بوده که فاطمه (س)، اصل و اساس درخت نبوت است، فرزندان او، میوه‌اش و شیعیان شاخ و برگ‌های آن هستند.
از آنجا که همسران پیامبر (ص)، با کنیه «ام المؤمنین» گرامی داشته شدند، برای اینکه گمان نشود که آن‌ها برترین زنان هستند، پیامبر (ص)، فاطمه (س) را ام ابی‌ها خواند تا بفهماند که اگر همسران پیامبر، مادر مؤمنان هستند، فاطمه، مادر پیامبر است.

مادر، زیباترین موجود عالَم هستیمقام مادر از منظر پیامبر اکرم (ص)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم ضمن روایتی فرمودند: بهشت زیر پای مادران است.
یعنی رسیدن به آخرین مرحله کمال انسانی با جلب رضای مادر تامین می‌شود.
جنان در زیر گام مادران است
بکش بر دیده، خاک زیر گامش
مکن بر روی او تندی که بر تو
خدا فرموده واجب احترامش
البته منظور این نیست که اگر کسی رضایت مادر را تامین کند، ولی به بقیه وظایف مذهبی و شرعی خویش نپردازد، به بهشت خواهد رفت بلکه مقصود این است که اگر فردی وظائف دینی و اسلامی خویش را انجام دهد، ولی مادر از فرد راضی نباشد، قطعا در بهشت الهی جایی برایش نخواهد بود.
در بیان توصیه به احترام و تکریم مادر، باز پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:روزنامه
” هر که پیشانی مادر خویش را ببوسد، از آتش مصون شود. ” و نیز توصیه فرمودند: هر گاه پدر و مادر هر دو با هم، تو را صدا کردند، ابتدا اجابت مادر نما؛ و در مورد احسان و نیکوئی در حق مادر، توصیه و تاکید بسیاری فرمودند، چنانکه فرمودند: مادر خود، مادر خود، مادر خود را رعایت کن، سپس پدر خود را و سپس کسانی را که به تو نزدیکترند. ”
همچنین بنا به فرمایش ایشان خشنودی و خشم خدا در گرو خشنودی و خشم پدر و مادر است.