افزایش ۴۸ درصدی مرگ و میر در سال گذشته / ۸۰ درصد علت بروز گاز گرفتگی نقص در سیستم دودکش است

باران شمال: به تازگی مدیر کل پزشکی قانونی مازندران از مرگ ۴۰ نفر بر اثر مسمومیت با گاز مونو کسیدکربن در سال گذشته (۱۴۰۱) خبر داد.

در حالی که این رقم در سال ۱۴۰۰ بسیار کمتر این تعداد یعنی ۲۷ نفر بود با این حال نسبت به مدت مشابه خود در سال ۱۳۹۹ افزایش ۸ درصدی داشت.

علی عباسی مدیرکل پزشکی قانونی استان درباره وضعیت گازگرفتکی طی سال گذشته (۱۴۰۱) در مازندران، اظهار کرد: در سال گذشته ۴۰ نفر شامل ۳۲ نفر مرد و مابقی زن بر اثر مسمومیت با گاز منوکسیدکربن جان خود را از دست دادند که این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل  ۴۸ درصد افزایش یافت.

او با ارائه توضیحات بیشتری در این رابطه به خبرگزاری فارس گفت: شهرستان‌ نور با ۸ ، ساری و چالوس هر کدام با  با ۵ فوتی بیشترین و شهرستان‌های فریدونکنار ، تنکابن و قائمشهر هر کدام با یک فوتی بیشترین و کمترین مسمومیت با گاز را در استان داشتند.

مدیرکل پزشکی قانونی استان می گوید: بیشترین فوتی با ۱۵ نفر در آبان ماه به ثبت رسید به‌طوری‌که در ماه‌های تیر، آذر و شهریور گزارشی از مسمومیت با گاز گزارش نشده است.

در اینجا جهت فهم بهتر موضوع، گریزی هم به آمار کلی مرگ و میر ناشی از گاز گرفتگی در سال ۱۴۰۰ نیز می زنیم و هدف ما اطلاع رسانی و آگاهی بخشی عمومی برای کاهش تلفات انسانی است و نقش ویژه‌ای که همه رسانه ها در این حوزه و حوزه های مختلف می توانند ایفا و ارائه نمایند.

بر اساس آمارهای منتشره از مدیر کل پزشکی قانونی مازندران در سال ۱۴۰۰ شهرستان‌های چالوس با ۵، محمودآباد با ۴ و نوشهر و نور هر کدام با ۳ مورد بیشترین فوتی و شهرستان‌های بهشهر، بابل، میاندرود و سوادکوه هر کدام با یک فوتی کمترین مسمومیت با گاز منواکسید کربن را داشتند که اسفند ماه با ۷ فوتی، بیشترین و شهریور با یک فوتی، کمترین گزارش شده است.

اگرچه به ماه های گرم سال رسیدیم و میزان استفاده از گاز خانگی و خطرات ناشی از آن نسبت به ماه های سرد سال کاهش می یابد اما کارشناسان مربوطه معتقدند که همچنان باید مراقب بود و به رعایت موارد ایمنی توجه داشت.

از لحاظ آمار کشوری، در ۵ سال متوالی از ۹۶ تا ۱۴۰۱ شاهد افزایش آمار تلفات مسمومیت با گاز بوده ایم، و واقعا دردناک است که در اثر یک سهل انگاری و کم توجهی به موارد ایمنی، خانواده و طائفه ای یک یا چند نفر از عزیزترین کسان خود را از دست بدهند و زندگی شان دچار بحران و فروپاشی احتمالی شود.

البته این آمار در سال ۱۴۰۰ تا حدودی روند کاهشی به خود گرفته بود و در سطح کشور مرگ و میر ناشی از آن در نهایت تعداد ۸۷ نفر نسبت به سال قبل کمتر بوده است اما در مازندران اوضاع کمی متفاوت بوده و شاهد افزایش مسمومیت با مونوکسید کربن بوده ایم.

در آمار کشوری ۱۴۰۰ اوضاع به این ترتیب بوده است: فوتی های مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در سال گذشته (به تفکیک جنسیت) ۶۳۱ نفر مرد و ۲۰۸ نفر زن بودند و استان های تهران با ۱۸۴، البرز با ۶۵ و آذربایجان غربی با ۶۳ نفر بیشترین و استان های هرمزگان با یک، کهگیلویه و بویراحمد با دو و یزد با شش نفر کمترین تعداد تلفات گازگرفتگی را داشته اند.

بنا بر آمارهای موجود در سال گذشته بیشترین تعداد تلفات مسمومیت با گاز با رقم ۱۷۴ قربانی در دی ماه به ثبت رسیده بود.

در ادامه جهت تنویر افکار عمومی به مهمترین علل و چرایی گارگرفتگی و راه های پیشگیری از آن به نقل از سازمان آتش نشانی می پردازیم:

بررسی آمارهای چند سال اخیر سازمان آتش نشانی نشان می دهد بیشترین علت بروز گاز گرفتگی که ۷۰ تا ۸۰ درصد آن را شامل می شود نقص در سیستم دودکش است.

سیستم دودکش از مولفه های مختلفی تشکیل شده است: قسمتی که در آن احتراق انجام می شود کوره ی وسیله حرارتی است. این کوره دارای یک خروجی است که ازطریق آن محصولات احتراق شامل مخلوطی از گاز های مختلف منتشر می شود که گازهای CO و CO2 بیشترین آن را تشکیل داده و در فضای آزاد رها می شود.گاز دی اکسید کربن (CO2) خطرمسمومیت مانند گاز منواکسید کربن (CO )ندارد ولی گاز CO از خطر مسمومیت بسیار بالایی برخوردار است. دودکش اولین مولفه ی خروج محصولات احتراق است که به آن لوله بخاری هم گفته می شود وبه وسیله آن خروجی کوره به دودکش دیوار وصل می شود. قطر این لوله باید بزرگتر و یا مساوی خروجی کوره باشد. گاهی اوقات دیده می شود که به علت کوچک بودن دهانه ی ورودی دودکش دیوار، از یک لوله تبدیل(از قطربیشتر به قطر کمتر) استفاده می شود که به دلیل ایجاد یک مقاومت در مسیر جریان هوای گرم و محصول حریق بخشی از گاز CO پس زده شده و از طریق منافذ کوره و لوله به فضای ساختمان بر می گردد.

نکته دیگر این که این دود کش ها باید حتما دارای شیب مثبت باشد، یعنی جهت دودکش روبه بالا باشد نه به سمت پائین. بارها مشاهده شده است که خروجی دودکش دیوار را در سطح پائین ساخته اند به این خاطر لوله بخاری را به اجبار روبه پائین کشیده وسپس به دودکش دیوار متصل کرده اند که بسیار خطرناک است.

نکته بعد این است که به هیچ وجه نباید از لوله ی آکاردئونی به عنوان لوله بخاری استفاده کرد. این لوله ها به مرور زمان مقاومتش را از دست داده و در آن افتادگی و در نتیجه ایجاد شیب منفی درلوله ودرنهایت برگشت گاز ها ی ناشی از احتراق به فضای سکونت می شود. هم چنین با گذشت زمان دربدنه لوله ها ی آکاردئونی براثر حرارت و گذر هوای گرم از آن، سوراخ های بسیار ریزی بوجود می آید که حتی با چشم هم دیده نمی شود. گاز های سمی CO از طریق این سوراخ ها کم کم وارد فضای خانه شده و باعث گاز گرفتگی افراد می شود.

مورد دیگر این که دودکش های داخل دیوار باید از جنس مصالح ساختمانی مقاوم بوده وکاملا مستقل باشد و به صورت مشترک و انشعابی کار نشده باشد. متاسفانه بارها دیده شده که برای تخلیه دود های حاصل از موتور خانه، یک دودکش بزرگ در داخل ساختمان تعبیه شده و از هرطبقه هم یک انشعاب به این دودکش بزرگ متصل شده اند که این کار فوق العاده خطر ناک بوده و مطمئن بدانید که این شرایط، کل ساختمان را نا ایمن کرده و موجب گاز گرفتگی همه ساکنان را فراهم می کند. یکی از اصول اولیه دودکش ها این است که هر دودکش باید مستقل از دودکش های دیگر باشد. دلیل برخی از حوادث گاز گرفتگی در سال های اخیر همین انشعابات مشترک دودکش ها بود که بین واحدهای مختلف یک ساختمان وجود داشت.

مقاوم نبودن مصالح وعدم یکپارچگی دودکش های داخل دیوار هم از دیگردلایل وقوع حوادث گاز گرفتگی است که حتی منجر به مرگ افراد نیز شده است بی آنکه حتی دربازدید ها وبررسی های اولیه نشت گازهای منواکسید کربن مشخص شود. گاهی اوقات هم دیده شده که لوله های سیمانی را در داخل دیوار ها بر روی هم چیده و روی آن را با موادی مانند گچ و. . . پوشانده اند.

به مرور زمان و بر اثر انبساط و انقباض ناشی از گرما و سرما ی هوا، ترک هایی در این مکان ها ایجاد شده که گاز های منواکسید کربن از این طریق به داخل واحد ها و اتاق ها نفوذ کرده و حادثه گاز گرفتگی را موجب شده اند

ما حوادثی داشتیم که به رغم نبود عوامل انتشار گاز COمانند شومینه، بخاری، آبگرمکن در خانه و حتی نبود لوله کشی گاز شهری ولی باز هم حادثه گاز گرفتگی رخ داده و یک خانواده از بین رفته اند. این حادثه در سال ۸۳ اتفاق افتاد ودلیل اش این بود که دودکش داخل دیوار به مرور زمان وبراثر گرما و سرما دچار ترک خوردگی شده وسوراخ های ریزی بر روی گچ دیوار ایجاد شده که گاز CO از طریق این منافذ کم کم وارد فضای خانه شده بود. جالب این که این سوراخ ها اصلا قابل رؤیت نبودندوتنها کارشناسان به وسیله دستگاه گاز سنج پی به این موضوع بردند.

مورد بعدی این است که بعضی مواقع افراد به علت نبود دودکش دیوار، لوله بخاری را از پنجره به بیرون می کشند که کار اشتباه وخطرناکی است و ممکن است محصولات احتراق و گاز های خروجی به دلایل مختلفی دوباره به داخل وسیله حرارتی و در نهایت فضای ساختمان پس زده شده و موجب گاز گرفتگی شود.

تعبیه دریچه تامین هوای مناسب همراه با برچسب هشدار می تواند کمک شایانی جهت جلوگیری از گاز گرفتگی نماید فراموش نشود دریچه های ایفونی و برش بر روی سنگ به هیچ عنوان مورد تایید نمی باشد و در صورت بروز حوادث توسط کارشناس دادگستری محکومیت صادرخواهد شد.