«حیوان پروری» بجای «فرزند آوری»؟! / بررسی علل کم میلی جوانان به ازدواج

باران شمال- مجید ساجدی فر: راه اندازی «اتاق رصد جمعیت مازندران» بهانه ای شد تا بار دیگر به مساله مهم جمعیت در استان مازندران بپردازیم.

فرشته پازوکی مدیر کل امور زنان و خانواده استانداری مازندران در حاشیه این مراسم که با حضور استاندار و برخی مدیران ستادی و استانی برگزار شد، گفت: احصا مشکلات جوانی جمعیت در محلات شهرها و روستاهای مازندران، مهم ترین وظیفه این اتاق است.

وی مهمترین ماموریت امسال امور زنان و خانواده استانداری مازندران را رسیدن به پیش بینی ۲۱ هزار واقعه ازدواج و ۳۵ هزار تولد فرزند در سال جاری برشمرد و افزود: امسال ۲۰۰ نفر از کنشگران جوانی جمعیت مازندران در قالب ماماها و بهورزان همکاری تنگاتنگی در محلات شهری و روستاهای مازندران خواهند داشت.

در سلسله گزارش های قبلی کرانه با استناد به آمارهای رسمی از شدت کاهش فرزندآوری در مازندران سخن گفتیم و اینکه علاوه بر مواجه بودن این استان با کاهش ازدواج و افزایش طلاق، به نسبت دیگر استان ها سن ازدواج نیز در آن بالاتر است.

متاسفانه امروز دیگر، گرایش به دو فرزندی یا تک ‌فرزندی در خانواده‌های مازندرانی، مساله نخست نیست و بخشی از جوانان این استان اساسا گرایشی به ازدواج ندارند یا اگر ازدواج می کنند، صاحب فرزند نمی شوند و شرط ازدواج را نداشتن فرزند عنوان می کنند.

نکته فاجعه بار آن است که به تبع رواج فرهنگ غرب در جامعه ما، نگهداری از حیواناتی مثل سگ و گربه به فرزندآوری ترجیح داده می شود و شوربختانه به دلیل فقر فرهنگی و بی در و پیکر بودن شبکه های مجازی، این معضل نوعی کلاس تلقی می گردد و در کشور ما در حال اپیدمی شدن است.

از اینرو پیش بینی می شود اگر چاره اندیشی نشود تا یکی دو دهه آینده، اوضاع ازدواج در استان بحرانی خواهد شد و تعداد سالمندان مازندران بیش از دو برابر شود و از ۳۰ درصد نیز بگذرد. اساسا اینکه امروز برخی مسئولان از کاهش طلاق در استان سخن می گویند بخش اعظم آن ناشی از کاهش ازدواج است تا برنامه ریزی آن ها.

بنابراین براساس آمارهای جمعیتی، مازندران با سرعت بیشتری نسبت به جمعیت کل کشور در حال پیر شدن است و در سال‌های آینده با چالش جمعیتی مواجه خواهد شد.

برای رسیدن با پاسخ چرایی به کاهش رقبت جوانان به ازدواج به سراغ تنی از هم استانی های مان رفتیم و نظر آن ها را در این باره جویا شدیم.

«طهورا» از ساری به کرانه گفت ۲.۵ سال از ازدواج او می گذرد اما نه او و نه همسرش، تمایلی به بچه دار شدن ندارند. وی نبود امید در جامعه، وضعیت بد اقتصادی، گرانی های پی درپی و خلا هویت فرهنگی را از مهم ترین دلایل کم رغبتی خود و بسیاری از جوانان به فرزندآوری می داند.

«نوید» به کرانه گفت بچه دار شدن در دنیای بی در و پیکر امروز، بسیار حساس تر و ریسک پذیرتر از گذشته است و مسئولیت فراوانی دارد. در گذشته، جوامع تابع مقتضیات دینی و فرهنگی گذشتگان خود بودند و تقریبا همه نسل ها از یک روال فرهنگی خاص آن منطقه پیروی می کردند اما در جهان امروز، دنیای فرزندان با والدین بسیار متفاوت است و همین ابهامات موجب ترس یا حساسیت والدین نسبت به فرزندآوری شده است. ضمن اینکه رواج شهرنشینی و افزایش لذت طلبی، موجب افزایش بی اعتمادی افراد به هم شده است.

«زری» از قائمشهر به کرانه می گوید ۲۹ ساله ام و دوست دارم مادر شوم اما با اینکه از وجهه اجتماعی و زیبایی مناسبی برخوردارم خواستگار مناسبی نداشتم و بسیاری از پسرها از تشکیل خانواده هراس دارند. از طرفی وقتی به خود نگاه می کنم می بینم که به بسیاری از اهداف و آرزوهای کوچک و معمولی خود نرسیده ام. خودتان بگویید وقتی اوضاع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه رو به بدتر شدن است انگیزه ای برای ازدواج و بچه دار شدن نمی ماند. مگر اینکه اوضاع بهبود یابد.

جواد از چهاردانگه ساری به کرانه گفت: حساسیت بسیاری از جوانان برای ازدواج و بچه دار شدن بیهوده است. پدران ما در روزگار جنگ و تحریم، ازدواج کردند و بچه‌دار شدند امروز که خدا را شکر کشور ما از امنیت مناسبی برخوردار است. مشکل در ایمان و اعتقادات ماست که کمرنگ شده و بسیاری از ما به خدا توکل نمی کنیم. من خودم ۲ فرزند دارم و علیرغم مسائل اقتصادی و معیشتی، امورات زندگی ما می گذرد. قبول دارم شرایط به مراتب سخت تر شده، گرانی بیداد می کند و انتظارات بچه ها نیز بسیار بالاتر رفته اما خدا بزرگ است. در همیشه روی یک پاشنه نمی چرخد و ان شاء الله بهتر می شود. باید امیدوار باشیم.

«آزاده» به کرانه می گوید: دانشجو هستم و با اینکه خواستگارهای مناسبی دارم فعلا که علاقه ای به ازدواج ندارم. بسیاری از مردان جامعه ما سنتی و محدود کننده هستند و مانع پیشرفت زنان می شوند. دوستانم که ازدواج کردند به یکی دو سال نکشیده جدا شدند. به نظرم ریشه های ازدواج نکردن جوانان فراتر از مسائل اقتصادی و مادی است. زنان امروز جامعه ما دیگر آن زنان دیروزی نیستند که در خانه بمانند و بچه داری کنند. جامعه ما با یک تعارض بزرگ مواجه است و آن تقابل سنت و مدرنیته است.

محمدرضا به کرانه گفت: ۱۲ سال است کارگری می کنم و یک فرزند محصل دارم اما هنوز مستاجرم و با افزایش روز افزون قیمت مسکن، امسال در تامین پول پیش و اجاره خانه به مشکل خوردم و امید خود را به خانه دار شدن کلا از دست دادیم. واقعا نگرانم آینده چه می شود پدر و مادرم که سنتی هستند می خواهند باز بچه دار شویم اما من و خانمم در شرایط فعلی مصلحت نمی دانیم. هم اینکه ما مستاجریم و هزینه های بچه دار شدن نیز بالاست. یک بچه امروز اندازه پنج بچه دهه شصتی خرج دارد.

یک استاد جامعه شناس درباره دلایل کاهش ازدواج بهنگام در جامعه امروز به کرانه گفت: در حالت کلی، سه مولفه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی  برای ازدواج و فرزندآوری در جامعه ما فراهم نیست و تقریبا می توان گفت همه دستگاه های متولی در دولت های مختلف به اندازه خود در حوزه های مرتبط کم کاری کرده اند و نمی توان یک دستگاه و یک حوزه را مقصر دانست.

وی افزود: نکته اول که موجب هراس بسیاری از پسران و مردان جامعه شده مشکل در تامین نیازهای اولیه مانند اشتغال، مسکن و… است که موجب پایین آمدن اعتماد بنفس آن ها و خدشه دار شدن مردانگی آن ها می شود.

این جامعه شناس تصریح کرد: افزایش سطح توقعات و انتظارات عامل دیگر است. به عنوان مثال در گذشته خانواده ها به ویژگی هایی چون اصالت خانوادگی، صداقت، تحصیلات، نجابت و… توجه می کردند اما امروز ویژگی های ظاهری و مسائل مالی حرف اول را می زند. در گذشته بسیاری از دختران زندگی مشترک را با کمترین امکانات و حتی از صفر آغاز می کردند اما دختران امروز با اینکه بسیاری از آن ها در خانواده های متوسط و معمولی رشد یافته اند، توقعات بالایی دارند و به اصطلاح آستانه تحمل آن ها پایین است.

وی در پایان گفت: ناامنی شغلی و نبود درآمد کافی یکی دیگر از عدم تمایل پسران برای تشکیل خانواده است به همین نسبت، استقلال مالی و تحصیلات بالا در دختران موجب شده در پیدا کردن مرد ایده آل خود با مشکل مواجه شوند. کمرنگ شدن سنت های گذشتگان، کم توجهی به مشورت والدین و بزرگترها، گسترش فضای مجازی، دسترسی آسان به جنس مخالف، تنوع طلبی، سوء استفاده از صداقت دیگران، مسائل مربوط به مهریه، افزایش خیانت، و مواردی از این دست از دیگر علل کاهش رغبت جوانان به ازدواج است.

بخش پایانی گزارش امروز را با اهم اظهارات استاندار مازندران پیرامون جوانی جمعیت به پایان می بریم.

بهره گیری از قدرت مشارکت مردم در جوانی جمعیت

حسینی پور استاندار مازندران در آیین افتتاح اتاق رصد وضعیت جوانی جمعیت اظهار کرد: توسعه و پیشرفت آینده مازندران به جوانی جمعیت وابسته است، چهار مقوله سبک زندگی، اقتصاد، فرهنگ و بهداشت و درمان اثرگذارترین و محوری ترین موضوع ها در پیری جمعیت مازندران است.

وی افزود: این اتاق بر اساس داده های جمعیتی هر محله و روستای مازندران نظام مسایل و شاخص های ۲۷ گانه عملیاتی شدن جو انی جمعیت را انجام داده است، چرا که جوانی جمعیت مازندران به عنوان اولویت نخست امسال فعالیت های استان است و هر یک از فرمانداران، بخشداران، دهیاران و شهرداران در کنار دیگر مسئولان مرتبط با جوانی جمعیت از جمله ثبت احوال، دانشگاه علوم پزشکی و مسکن و شهرسازی باید به حل مسایل جوانی جمعیت بپردازند.

استاندار با بیان اینکه همه مسوولان ملزم به رصد مداوم جمعیتی مازندران هستند، خاطر نشان کرد: باید از چهره های ورزشی، فرهنگی، هنری، سیاسی و اجتماعی در اهمیت توجه به جوانی جمعیت استفاده کرد، افراد و خانواده های پر جمعیت مشهور مازندران باید شناسایی و اطلاع رسانی شوند. همچنین میزهای کارشناسی جوانی جمعیت در دانشگاه با حضور استادان و دانشجویان همراه با تبیین و عملیاتی کردن بسته های حمایتی جوانی جمعیت شکل گیری و اطلاع رسانی شود.

حسینی پور بر لزوم پیوست رسانه‌ای جوانی جمعیت استان تاکید کرد و گفت: مهمترین موضوع جوانی جمعیت در کنار اقتصاد، اشتغال مسکن، خلاء فرهنگی است، بررسی ها نشان داده است که بیشترین تک فرزند در مازندران مربوط به خانواده‌های با اقتصاد قابل توجه و مطلوب است.