اینروزها همه چاه می کَنند شما چطور؟/ عبور چاه های غیرمجاز از عدد ۲۵۰۰!

باران شمال: با توجه به کاهش بارندگی‌ها و کم شدن حجم آب رودخانه‌های استان در سال های اخیر که منجر به خشکسالی های گسترده در استان های پر آب مازندران شده است، توجه به این حوزه بیشتر از همیشه اهمیت و ضرورت دارد.

شاید اگر در دهه های گذشته به این نکته توجه می شد که کشورمان از لحاظ آب و هوایی در گروه کشورهای گرم و خشک قرار دارد و حساسیت های بیشتری در این باره صورت می پذیرفت، امروز دچار چنین چالش هایی آن هم به این شذت نمی شدیم.

اوضاع استان پر باران و خوش آب و هوایی مثل مازندران که چنین است از دیگر استان های خشک کشور دیگر انتظار خاصی نمی توان داشت.

متاسفانه در دهه های گذشته به جای مدیریت بهتر و نظارت بیشتر، اقدام برای برداشت غیرمجاز آب‌های زیرزمینی در مناطق مختلف استان، روند افزایشی داشته و نتیجه آن شده که در برخی نقاط استان با بحران آب در حوزه کشاورزی و صنعت مواجه هستیم.

تا جایی که امروز پایش شدید برای جلوگیری از بالا رفتن خسارت این برداشت‌ها نیز جوابده نیست و انگار کار از کار گذشته است.

علاوه بر روند افزایشی حفر چاه های دارای مجوز، حفر بی ضابطه و بی حساب و کتاب چاه های غیرمجاز در کم آبی ها و خشکسالی های استان نقشی اساسی داشته و در برخی نقاط آسیب های شدیدی به حوزه کشاورزی وارد ساخت.

روال نامناسبی که در استان تقریبا در حال نهادینه شدن است و هر کسی به تشخیص خود در باغ و زمین خود اقدام به حفر چاه می کند! شدت این فاجعه به حدی است که فقط در نیمه نخست سال گذشته ۱۲۶ چاه غیرمجاز پس از انجام مراحل قانونی پلمب و از مدار تأمین آب کشاورزی استان خارج شد.

آمارهای رسمی حاکی از آن است که از این تعداد ۲۹ مورد پلمب در مرکز استان و در شهرستان‌های ساری و میاندورود انجام شد که بیشترین آمار بین ادارات منابع آب شهرستان‌های مازندران بوده است.

شاید باورتان نشود که شمار چاه‌های غیرمجاز استان از عدد ۲ هزار و ۵۰۰ حلقه نیز گذشته و سالانه حدود ۱۰ میلیون متر مکعب منابع آبی سفره‌های زیر زمینی استان از طریق چاه‌های غیرمجاز برداشت می‌شود.

شمار چاه‌های مجاز آب در مازندران  ۱۴۷ هزار حلقه است که از این تعداد ۴۰ هزار تا ۴۵ هزار حلقه نیز فاقد تمدید پروانه بهره‌برداری هستند.

در حالی که چاه‌های کشاورزی مجاز مازندران، سالانه اجازه برداشت یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب از منابع و سفره آب‌های زیرمینی را دارند که فقط از چاه‌های کشاورزی فاقد پروانه بهره‌برداری استان، سالانه ۱۸۰ میلیون متر مکعب از منابع آب‌های زیرزمینی برداشت می‌ شود.

آمارها میزان منابع آب تجدید شونده این استان را ۶ میلیارد مترمکعب ذکر می کنند که از این میزان ۱.۵ میلیارد مترمکعب مربوط به آب‌های زیرزمینی و ۴.۵ میلیارد مترمکعب نیز مربوط به آب‌های سطحی است.

در این میان توسعه کشت دوم محصولات کشاورزی از عمده مشکلات فراروی ذخایر آب های زیرزمینی استان است و در حالی که صدور پروانه بهره‌برداری آب از چاه‌های کشاورزی، برای یک فصل کشت صادر شده است، اما برخی بهره‌برداران بدون گرفتن مجوز نسبت به کشت دوم اقدام می‌کنند که این امر علاوه بر اضافه برداشت از سفره آب‌های زیزمینی، کاهش دخایر منابع آبی را نیز به همراه دارد.

متاسفانه برخی بهره‌برداران کشاورز نیز بدون گرفتن مجوز لازم برای تغییر کشت، نسبت به کشت محصولات پرآب طلب اقدام می‌کنند که این امر به سفره آب‌های زیرزمینی آسیب جدی وارد می کند.

طبق آمار شرکت آب منطقه ای مازندران، میزان مصرف آبی آشامیدنی در استان، سالانه حدود ۳.۵ میلیون مترمکعب است و میزان مصرف آب بخش کشاورزی هم ۲.۳ میلیارد متر مکعب که ۷۰ درصد آن از آب به‌هنگام رودخانه‌ها تامین می شود.

علاوه بر این، کشت برنج مازندران وابستگی زیادی به آب به‌هنگام رودخانه دارد و به همین خاطر هم هرگونه کاهش بارندگی و خشکسالی این استان را در تامین، تقسیم و توزیع آب دچار مشکل می کند.

اگرچه از سال های گذشته با تهیه و تدوین طرح جامع، اقداماتی از سوی شرکت آب منطقه‌ای مازندران در جهت برخورد با حفاران غیرمجاز در حال انجام است اما نتایج حاصله و آمارهای مربوطه نشان از ناکافی بودن آن ها دارد و نیاز است به این حوزه توجه بیشتر شود.

در بخش پایانی این گزارش، آخرین آمار و اظهارات مربوطه به چاه های غیرمجاز از زبان داوودیان مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران از نظرتان می گذرد.

۲۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز آب در مازندران!

حیدر داوودیان در شورای منابع آب استان اظهار کرد: در مازندران نزدیک به ۱۱۰ هزار چاه کشاورزی داریم که از این تعداد حدود ۳۰ هزار حلقه چاه برق‌دار هستند و مابقی با موتور دیزلی بهره‌برداری می‌شوند.

وی افزود: کشاورزان برای برخورداری از سهمیه سوخت یا برق‌دار کردن این چاه‌ها باید پروانه بهره‌برداری داشته باشند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران خاطرنشان کرد: از این ۱۱۰ هزار چاه کشاورزی در حال حاضر حدود ۲۰ هزار چاه به تمدید پروانه نیاز دارند. یعنی به دلیل انجام نشدن تمدید پروانه چاه‌های پروانه‌دار غیرمجاز محسوب می‌شوند.

داوودیان با تاکید بر این‌که ارائه سهمیه سوخت یا برق‌دار شدن چاه‌ها بدون تمدید پروانه برای کشاورزان میسر نیست، اظهار کرد: قانون تاکید کرده که برق‌دار کردن چاه‌ها یا ارائه سوخت صرفاً در صورت معتبر بودن پروانه بهره‌برداری انجام می‌شود. بنابراین به همه کشاورزان توصیه می‌شود که تا پیش از زمان نیاز ضروری به بهره‌برداری از چاه‌ها نسبت به تمدید پروانه اقدام کنند.