تاکسی زمینی را دریابید! / تاکسی هوایی؛ مطالبه ای  که آیا محقق خواهد شد؟؟

مجتبی شیرازی/باران شمال: به تازگی محمدی لائینی نماینده ولی فقیه در مازندران در دیدار با مدیر فرودگاه‌های استان، خواستار راه اندازی تاکسی هوایی در استان شد و گفت: برقراری پروازهای درون استانی و تاکسی هوایی برای توسعه صنعت حمل ونقل در استان ضروری است.

وی افزود: صنعت هوایی و حمل و نقل گرچه یک صنعت سنگین و گران است اما یکی از شاخصه‌های توسعه و پیشرفت هر منطقه و از ضروریات است.

نماینده ولی فقیه در مازندران تصریح کرد: در این استان جمعیت ۳/۵ میلیونی آخر هفته‌ها دوبرابر می‌شود و جاده، وسایل حمل و نقل در حد این استان نیست و باید تاکسی هوایی و هواپیماهای سبک را برای پروازهای درون استانی باید فعال کرد.

محمدی لائینی خاطرنشان کرد: مسئله دیگر امنیت و سلامت پرواز است که هر دو مهم است، ضوابط فنی قضیه باید رعایت شود و بر شرکت‌ها نظارت جدی صورت بگیرد، برخی از اینها داخل هواپیما صندلی‌های کوچک نزدیک به هم می‌گذارند که در شأن حمل و نقل هوایی نیست باید مقداری راحت‌تر باشد.

حسینی‌پور استاندار پیشین دولت سیزدهم در مازندران بسیار تمایل داشت استارت راه اندازی تاکسی هوایی ما را در استان بزند تا در ادامه رونق یابد و نهادینه شود.

مسیر پروازی این خط هوایی برای حد فاصل فرودگاه ساری، فرودگاه نوشهر و فرودگاه رامسر در نظر گرفته شده بود و قرار بود در آینده برای خط پروازی مازندران به گلستان و مازندران به گیلان نیز مورد استفاده قرار گیرد.

اقدامی که در جهت رونق گردشگری استان و رفاه حال شهروندان و مسافران بوده و اجرای آن می توانست بسیار به کار اقتصاد و گردشگری مازندران آید.

وی در دی ماه ۱۴۰۰ در گفت‌گو تلویزیونی با مردم، از راه‌اندازی نخستین تاکسی هوایی مازندران در ۲۲ بهمن همان سال خبر داده بود و انصافا هم پیگیری های فشرده در سطح ملی و استانی انجام داده بود!

تحقق این وعده با توجه به آن که در همان روزها، رئیس سازمان هواپیمایی کشور از راه‌اندازی تاکسی هوایی در فرودگاه‌های کشور خبر داده بود، چندان دور از دسترس نبود.

محمدی‌بخش در این باره گفته بود شرط توسعه هوانوردی در کشور ایجاد زیرساخت‌های لازم به ویژه فرودگاه‌های مورد نیاز است و توسعه هوانوردی و در اولویت آن هوانوردی عمومی قرار دارد. البته در زمینه ساخت هواپیما نیز، مشکلاتی وجود دارد و البته باید به این سمت حرکت کنیم تا بتوانیم بخشی از امکانات مورد نیاز خود را به روز رسانی کنیم.

اما ظاهرا این مسائل و مشکلات در سطح کشوری مرتفع نشده و تبعات آن دامنگیر مازندران نیز شده است.

اساسا یکی از نقدها و گلایه ها به حسینی پور، عدم تحقق چنین وعده هایی بود که در بسیار از آن ها صحبت می شد و موجب بالا رفتن انتظارات افکار عمومی می گردید.

شاید نگاه حسینی پور به قضایا بسیار خوشبینانه بود و احتمالات عدم تحقق وعده ها را در نظر نمی گرفت.

وطن خواه مدیرکل فرودگاه های مازندران در حاشیه مراسم راه اندازی تاکسی هوایی استان از نرسیدن هواپیمای مدنظر به مراسم افتتاحیه سخن گفت و افزود: در گام نخست یک فروند هواپیمای سبک و یک فروند بالگرد برای فعالیت در خط تاکسی هوایی مازندران در نظر گرفته شده است. هواپیمای در نظر گرفته شده ۱۱ نفره است که بتازگی وارد کشور شده و به دلیل زمان‌ بر شدن انجام کارهای قانونی و اداری، این هواپیما به مراسم رونمایی امروز نرسیده است و به همین دلیل خط پروازی تا رسیدن این هواپیما با یک فروند هواپیمای ۶ نفره فعال خواهد بود. بالگردی هم که برای این منظور به استان تحویل داده شده، جدا از ظرفیت پنج نفره کادر پروازی، دارای ۱۵ صندلی وی‌آی‌پی ویژه مسافران است».

تاکسی‌های هوایی هواپیماهای کوچک و فوق‌سبکی هستند که به صورت دربستی و غیربرنامه‌ای پرواز می‌کنند. مسافر با استفاده از خدمات تاکسی هوایی می‌تواند هر زمانی که بخواهد پرواز را رزرو کرده و به مقصد مورد نظرش سفر کند.

تاکسی هوایی پروژه نوینی در کشور و به طور کلی در جهان به شمار می‌روند. بنابراین بخش دولتی تصمیم گرفته که در فاز اول تصدی‌گری آن را برعهده بگیرد تا چالش‌ها و نیازهای شناسایی و رفع شود و راه برای ورود بخش خصوصی هموار شود.

پس از توسعه و گسترش تاکسی‌های هوایی به شهرها و فرودگاه‌های دیگر، بخش دولتی دارایی‌ها و زیرساخت‌های خود را در قالب شتاب‌دهنده در اختیار بخش خصوصی قرار می‌دهد.

برای راه اندازی جدی تاکسی هوایی در ایران تلاش های بسیاری شده اما هنوز شاهد نهادینه شدن و رونق آن نیستیم

سال ۹۸ بود که منوچهر منطقی دبیر وقت ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از راه‌اندازی ۱۲ تاکسی هوایی در آسمان ایران تا پایان سال سخن گفته بود.

طبق توافقات انجام شده با مجموعه سازمان هواپیمایی کشور قرار بود این ۱۲ تاکسی هوایی در چند استان از جمله خراسان شمالی و هرمزگان برای ارائه خدمات از مرکز استان به شهرهای اطراف راه‌اندازی شود و در ادامه به استان های دیگر تسری یابد.

طبق آمار رسمی تا سال ۹۷، حدود ۱۷۰ ایرانی مالک هواپیمای شخصی با کاربرد تفریحی بودند و طبیعتا این رقم در این سال ها افزایش یافت. اما پرسش اصلی این است که جایگاه تاکسی هوایی عمومی در کشور ما کجاست و در چه استان هایی می توان از آن بهره برد؟

در سال های اخیر، به فرض تحقق این مهم در آینده نزدیک باید در نظر داشت که تاکسی‌های هوایی مسیر خاصی ندارند و مبتنی بر تقاضای بازار هستند. درواقع پروازهای دربستی امکان پرواز به شهرهایی را فراهم می‌کند که اساساً پروازی ندارد یا زمان‌هایی پرواز انجام می‌شود که در آن زمان پروازی برنامه‌ریزی‌شده‌ای وجود ندارد.

هواپیماهای کوچک و فوق‌سبک برخلاف هواپیماهای مسافربری به منابع مالی و سرمایه‌گذاری‌های کلان نیاز ندارند. از سوی دیگر اثرات محیط‌زیستی هواپیماهای کوچک کمتر است چرا که موتورهای پیستونی و توربوپراپ دارند.

یکی از  مشکلات پروژه تاکسی هوایی این است که خلبان هواپیماهای فوق‌سبک باید میزان ساعت مشخصی را در ماه پرواز کنند، در غیر این صورت گواهینامه پروازشان باطل می‌شود. بنابراین این خلبان باید به صورت مرتب پرواز داشته باشد تا گواهینامه‌اش را حفظ کند.

موضوع دیگر اینکه اکثر هواپیماهای سبک، متعلق به آموزشگاه‌ها و ارگان‌های دولتی هستند. بنابراین مشخص نیست که چه تعدادی از این هواپیما در طرح تاکسی هوایی استفاده خواهند شد.

همچنین باید گنجایش عرضه و تقاضای بازار را هم در نظر گرفت. به فرض اینکه تاکسی هوایی در مازندران راه اندازی شد آیا در صورت شدت تقاضا یکی دو فروند پاسخگو خواهد بود یا در صورت عدم استقبال مردم چه باید کرد.

معمولا اگر تمام صندلی‌های هواپیماهای مسافربری پر نشود، پر‌واز انجام نمی‌شود چراکه این سفر سوددهی ندارد. درواقع خطوط هوایی اطمینان حاصل می‌کنند  که برای پرواز برگشت نیز مسافر وجود داشته باشد. در هواپیماهای فوق‌سبک چنین شرایطی وجود ندارد، مسافر هواپیما را برای مقصد خاصی رزرو می‌کند و سفر انجام می‌شود. اگر مسافر دیگری وجود نداشته باشد هواپیما باید در آن محل باقی بماند یا شرکت هزینه پرواز برگشت را تقبل کند‌.

هزینه سوخت هواپیما و تاثیر آن بر قیمت نهایی نیز باید در نظر گرفته شود، معمولا دولت به منظور کنترل قیمت بلیت‌ به هواپیماهای مسافربری یارانه‌ سوخت می‌دهد اما هنوز مشخص نیست که یارانه مشابهی برای تاکسی‌های هوایی در نظر گرفته می‌شود یا خیر.

این ها مسائلی است که قبل از پرداختن به مقوله تاکسی هوایی باید در نظر گرفت. بی شک هر مازندرانی دوست دارد اقتصاد و گردشگری این استان رونق یابد و به سرعت توسعه یابد اما باید در نظر داشت توسعه زمانی اتفاق می افتد که اقدامات لازم بر اساس عقلانیت و منابع موجود در نظر گرفته شوند.

نیاز است دلایل عدم توفیقات حسینی پور در اجرای این طرح مشخص شود و با ترمیم آن ها به نتایج مطلوب تری رسید.

باید دید در چنین شرایطی که تاکسی های زمینی و خطی نگران و نارارحت از وضعیت موجوداند آیا اجرای چنین طرح هایی جوابده خواهد بود؟