چرا معلمان تنها به انتقال دانش بسنده می‌کنند و از رسالت تربیتی خود غافل می‌شوند؟

اختصاصی باران شمال/ گروه فرهنگی/ به قلم سیده سماء حسینی

چندی پیش آیت‌الله محمدباقر محمدی لائینی، نماینده ولی‌فقیه در مازندران، در اجلاس رؤسای آموزش و پرورش کشور نکته‌ای کلیدی را یادآور شد: پرورش باید هم‌سطح آموزش دیده شود. این سخن شاید تکراری به نظر برسد، اما واقعیت آن است که در عمل، سال‌هاست در مدارس ما «آموزش» بر «پرورش» سایه انداخته است.

هرچند نام رسمی این وزارتخانه «آموزش و پرورش» است، اما اولویت‌های اجرایی، برنامه‌ریزی‌ها و حتی نگاه خانواده‌ها نشان می‌دهد که تربیت اخلاقی و اجتماعی در حاشیه مانده است. دانش‌آموز امروز ساعت‌های طولانی ریاضی، فیزیک یا شیمی می‌آموزد، اما کمتر مجالی برای گفت‌وگو درباره اخلاق، معنویت یا مهارت‌های زندگی دارد.

نماینده ولی‌فقیه در مازندران با استناد به قرآن کریم یادآور شد که «تزکیه» در آموزه‌های دینی مقدم بر «تعلیم» است. این نکته، به‌ویژه در جامعه‌ای با بافت فرهنگی و دینی ایران، می‌تواند هشداردهنده باشد: اگر پرورش اخلاقی در کنار آموزش علمی نباشد، نتیجه‌ای جز نسلی پر از دانش اما تهی از هویت و ارزش نخواهد داشت.

اما مسئله فقط در کم‌رنگ شدن جایگاه مربیان پرورشی خلاصه نمی‌شود. مشکل عمیق‌تر است: بسیاری از معلمان آموزشی خود را صرفاً مسئول انتقال مفاهیم درسی می‌دانند و رسالت تربیتی را به همکاران پرورشی واگذار می‌کنند. این در حالی است که هر حرکت، گفتار و حتی زبان بدن یک معلم بر شخصیت دانش‌آموز اثر می‌گذارد. به تعبیر آیت‌الله محمدی لائینی، حتی یک تذکر کوتاه درباره نماز یا اخلاق از سوی معلم ریاضی می‌تواند اثری ماندگارتر از ده‌ها جلسه پرورشی داشته باشد.

اکنون پرسش جدی پیش روی نظام آموزشی این است: آیا باید همچنان پرورش را در حاشیه نگاه داشت و تنها به تغییر نام وزارتخانه دل خوش کرد، یا وقت آن رسیده است که آموزش معلمان بازتعریف شود و رسالت تربیتی به متن بیاید؟

فراموش نکنیم که هدف از مدرسه، تنها پر کردن حافظه دانش‌آموزان با فرمول‌ها و تاریخ‌ها نیست. مدرسه جایی است برای ساختن انسان‌هایی اخلاق‌مدار، مسئول و آماده برای زندگی اجتماعی. اگر این رسالت در هیاهوی امتحانات و کنکور گم شود، در نهایت هم دانش‌آموز و هم معلم بازنده خواهند بود.